Η Οστεοαρθρίτιδα ή Εκφυλιστική αρθρίτιδα είναι η συχνότερη αρθρίτιδα παγκοσμίως. Με ποσοστό που ξεπερνά το 25-30% σε ηλικίες άνω των 70 ετών, θα έλεγε κανείς ότι είναι περισσότερο μια φυσιολογική φθορά των αρθρώσεων, μετά από χρόνια χρήση. Αναφέρεται συχνά και ως “παραμορφωτική” καθώς στα άνω άκρα (κυρίως) σχηματίζονται οζίδια/διογκώσεις στις περιφερικές αρθρώσεις των δακτύλων που ονομάζονται οζίδια Bouchard και Heberden.
Η αιτιολογία της νόσου δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως, ούτε και ο παθοφυσιολογικός μηχανισμός εκδήλωσης της νόσου. Το γεγονός ότι προσβάλλει ηλικιωμένους ή πληθυσμούς πιο νεαρής ηλικίας μετά από κακώσεις, καταδεικνύει τον κεντρικό ρόλο του μεταβολισμού και της μηχανικής καταπόνησης στην εμφάνιση των συμπτωμάτων της νόσου.
Η διάγνωση γίνεται κλινικά και επιβεβαιώνεται με ακτινογραφίες ή και με άλλες απεικονιστικές μεθόδους, όπως η Αξονική και η Μαγνητική Τομογραφία, όταν απαιτείται, για τον έλεγχο του σταδίου της νόσου ή και πριν από μία παρέμβαση (πχ έγχυση φαρμάκου, χειρουργική αποκατάσταση της άρθρωσης με αρθροπλαστική).
Προς το παρόν, δυστυχώς, δεν έχει βρεθεί αξιόπιστη και μόνιμη θεραπεία για το νόσημα. Η συμπτωματική θεραπεία με απλά αναλγητικά σκευάσματα (πχ παρακεταμόλη) είναι συχνά ανακουφιστική στα πρώιμα στάδια της νόσου. Τα ΜΣΑΦ είναι πολύ αποδοτικά, αλλά συχνά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους ηλικιωμένους ασθενείς, τουλάχιστον όχι για μεγάλο χρονικό διάστημα, λόγω υπέρτασης, έκπτωσης της νεφρικής λειτουργίας κλπ. Τα κορτικοστεροειδή γενικώς αποφεύγονται για τους ίδιους λόγους, παρά το γεγονός ότι βελτιώνουν τα συμπτώματα.
Για τις μεγαλύτερες αρθρώσεις όπως πχ του γόνατος υπάρχουν σκευάσματα που περιέχουν συνθετικά ανάλογα του υαλουρονικού οξέος που μπορούν να τεθούν εντός της άρθρωσης με έγχυση, προκειμένου να λιπάνουν τις αρθρικές επιφάνειες, επιβραδύνοντας κατά κάποιο τρόπο την εξέλιξη της βλάβης και μειώνοντας το άλγος.
Υπάρχουν επίσης, σκευάσματα με ουσίες που μπορούν – τουλάχιστον θεωρητικά – να υποκαταστήσουν το λιγοστό και μη λειτουργικό αρθρικό υγρό, με λήψη από του στόματος, όπως πχ η διασερεϊνη και γλυκοζαμίνη, αλλά και αυτών η δράση φαίνεται να είναι περιορισμένη.
Φαίνεται τα τελευταία χρόνια να κερδίζει έδαφος και η μέθοδος προσπάθειας αναπλήρωσης του αποδομημένου χόνδρου των αρθριτικών επιφανειών, μέσω έγχυσης πλάσματος (φυγοκεντρημένου αίματος) του ίδιου του ασθενούς (PRP), στην προσβεβλημένη άρθρωση. Η πολλά υποσχόμενη αυτή μέθοδος άλλοτε αποδίδει και άλλοτε δεν προσφέρει στον ασθενή την ανακούφιση που αναζητά.
Τελευταία και μονιμότερη λύση, είναι η αρθροπλαστική (δηλαδή η αντικατάσταση των δύο αρθρικών επιφανειών με μεταλλικό πρόθεμα), η οποία πραγματοποιείται κυρίως σε αρθρώσεις που δέχονται μεγάλο βάρος και επιβαρύνονται αρκετά με την κίνηση και το αυξημένο σωματικό βάρος.
Στην Οστεοαρθρίτιδα η καταπόνηση των αρθρώσεων που πάσχουν πρέπει να είναι η λιγότερο δυνατή. Για αυτό τον λόγο, σημαντική είναι και η μυϊκή ενδυνάμωση των παρακείμενων μυών, όπως και η απώλεια βάρους, ώστε να μην διαταράσσονται οι σχέσεις μεταξύ των αρθρικών επιφανειών.
